'Paenitentiam Agere'... een door Volgconcilie 'vergeten' Encycliek van de conservatieve Paus Johannes XXIII

PAENITENTIAM AGERE
Over de verdiensten van de boetvaardigheid

Z. Paus Johannes XXIII - Encycliek - 1 juli 1962

13 - Hij die door het H. Doopsel in de Kerk is opgenomen, deelt ook in de schoonheid waarmee Christus Zijn innig geliefde Bruid bekleed heeft; zo lezen wij: "Christus heeft de Kerk liefgehad en heeft Zich voor haar overgeleverd om haar te heiligen, haar reinigend door het waterbad met het woord, om Zichzelf de Kerk toe te voeren als een heerlijke Bruid zonder vlek of rimpel of fout, opdat zij heilig zij en onbesmet (Ef. 5, 26-27).
 
14 - Als dat zo is, dan moet men ook aannemen, dat zij die het kleed van de onschuld, bij het Doopsel ontvangen, besmeurd hebben, van de kant van God hun verdiende straf kunnen verwachten, tenzij zij, gezuiverd door het Bloed van het Lam in het Sacrament van boetvaardigheid en in het beoefenen van de christelijke deugden, hun voormalige inwendige glans zouden hebben weergevonden. Daarom richt zich tot hen deze zelfs harde vermaning van de Apostel Paulus: "Schendt iemand de wet van Mozes, dan moet hij zonder genade sterven op het woord van twee of drie getuigen. Tot hoeveel erger straf, dunkt u, zal dan niet hij worden veroordeeld, die de Zoon van God met voeten treedt, het bloed van het verbond waardoor hij geheiligd is geringschat en de Geest van genade durft honen? Vreselijk is het te vallen in de handen van de levende God" (Hebr. 10, 28-30).

16 - Er zijn echter ook kinderen van de Kerk, die vergeten zijn waartoe zij geroepen en uitverkoren waren en die de schoonheid, hun door God gegeven, hebben ontluisterd: zij dragen dus niet meer het beeld van Christus Jezus in zich. Welnu, in Ons vaderlijk hart voelen Wij ons niet gedrongen hen te berispen of verwijten te maken, maar wel om hen te vermanen met de woorden van het Concilie van Trente, dat zo succesvol is geweest voor de kerkelijke tucht: "Wij allen, die gedoopt zijn in Christus en ons met Christus hebben bekleed" (Gal. 3, 27), worden in Hem opnieuw geboren als onze zonden volledig zijn vergeven: deze wedergeboorte en zuiverheid kunnen wij volgens de eis van Gods rechtvaardigheid niet door het Sacrament van de Biecht bereiken zonder grote droefheid en inspanning van onze kant; terecht immers wordt door de heilige Vaders de boetvaardigheid "een moeizaam doopsel" genoemd".

34 - Tenslotte is eenieder het doel van het Oecumenisch Concilie bekend: een met onze hulp steeds grotere uitbreiding van het goddelijk Verlossingswerk, door Christus "geofferd omdat Hij het Zelf gewild heeft" (IJes. 53, 7), door Hem volbracht door de mensen Zijn hemelse leer te openbaren, maar vooral doordat Hij, om hen te redden, Zijn allerkostbaarst Bloed vergoot. Ieder van ons kan dus met de Apostel Paulus zeggen: "Ik verheug mij dat ik lijden mag en voor mijn deel aanvullen wat aan de kwellingen van de Christus in mijn vlees ontbreekt, ten bate van Zijn lichaam, dat de Kerk is" (Kol. 1, 24).

37 - Eerbiedwaardige Broeders, na wat Wij tot hiertoe schreven, koesteren Wij het volste vertrouwen dat niet alleen gij Onze vaderlijke aansporing met geestdrift zult beantwoorden, maar door uw toedoen al Onze zonen overal ter wereld, zowel priesters als leken; dat het te houden Oecumenisch Concilie het Christendom tot zeer hoge bloei brengt, een algemeen gekoesterd verlangen; dat in diezelfde plechtige bijeenkomst luider het bekende woord Koninkrijk weerklinkt, waarvan sprake is in de gelijkenis van de zaaier (Mt. 13, 19); dat die vergadering enorme resultaten boekt ter verdere uitbreiding en hechtere consolidatie van het Rijk Gods: dit alles te bewerken hangt naar Onze mening grotendeels af van de gezindheid van hen, die het Concilie zal trachten geestdriftig te maken voor de waarheid, een deugdzame levenswandel, de openbare en persoonlijke Godsverering, de tucht en de missieijver.