 |
| El Greco - Aanbidding van de Naam van Jezus |
De Heilige Bernardinus van Siena heeft in de 15e eeuw als eerste voor dit feest geijverd. Door hem is ook het gebruik ingevoerd om de Heilige Naam van Jezus voor te stellen als een monogram van drie beginletters IHS, in het midden van een stralenkrans. Deze devotie verspreidde zich snel in Italië en vond een ijverig propagandist in de persoon van de Heilige Jan van Capistrano, evenals de Heilige Bernardinus van de orde der Minderbroeders. De Heilige Stoel hechtte zijn plechtige goedkeuring aan deze hulde van de Naam van de Heiland der mensen en in de eerste jaren van de 16e eeuw schonk Paus Clemens VII op herhaald verzoek aan de orde van Sint Franciscus het voorrecht om de Zoete Naam van Jezus met een eigen feest te vieren.
Eén van de bekendste verwijzingen naar Jezus' Heilige Naam is dus het IHS-monogram. De oorspronkelijke betekenis ervan gaat terug op het Grieks en vormt de afkorting van de naam Jezus (Grieks: Ièsous; daarbij is de Griekse hoofdletter 'I' gelijk aan onze 'I' - het Grieks kent geen aparte letter 'J', evenmin als het Latijn trouwens; de Griekse 'H' correspondeert met onze 'è' en de 'S' is gelijk aan onze 'S'). Deze afkorting schijnt al heel oud te zijn. Volgens Kirchbaum was ze al in gebruik in de eerste eeuwen van het Christendom, toen het Grieks nog de voertaal was. Toen in de loop der tijden het Grieks werd verdrongen door het Latijn, herkende men er geen Griekse letters meer in, maar een Latijnse afkorting: In Hoc Signo (= In Dit Teken: bedoeld is het kruisteken). In dat geval verwijst de afkorting naar een episode uit het leven van Keizer Constantijn († 337; feest 21 mei). Diens moeder, Keizerin Helena († ca 328; feest 18 augustus), was Christin en had al herhaaldelijk geprobeerd haar zoon tot haar godsdienst over te halen. Aan de vooravond van een belangrijke slag was de Keizer onrustig ingeslapen. In een droom verscheen hem een engel aan de hemel die een kruis droeg. Daarbij verschenen de letters I.H.S. Constantijn verstond ze als 'In Hoc Signo', waarbij hij in gedachten aanvulde "vinces" [= In dit teken zal je overwinnen]. Hij beloofde de 'Godsdienst van het Kruisteken', waar zijn moeder zo aan gehecht was, aan te nemen in geval hij de volgende morgen de overwinning zou behalen. En zo geschiedde.
De Litanie
Heer, ontferm U over ons.
Christus, ontferm U over ons.
Heer, ontferm u over ons.
Christus, aanhoor ons.
Christus, verhoor ons.
God, hemelse Vader, ontferm U over ons.
God Zoon, verlosser van de wereld, ontferm U over ons.
God Heilige Geest, ontferm U over ons.
Heilige Drievuldigheid, een God, ontferm U over ons.
Jezus, Zoon van de levende God, ontferm U over ons.
Jezus, glans van de Vader, ontferm...
Jezus, verblindende luister van het eeuwig licht,
Jezus, koning van de heerlijkheid,
Jezus, zon van gerechtigheid,
Jezus, Zoon van de Maagd Maria,
Beminnelijke Jezus,
Bewonderenswaardige Jezus,
Jezus, sterke God,
Jezus, Vader van de komende eeuwen,
Jezus, verkondiger van Gods raadsbesluiten,
Allermachtigste Jezus,
Allergeduldigste Jezus,
Allergehoorzaamste Jezus,
Jezus, zachtmoedig en nederig van hart,
Jezus, minnaar van de zuiverheid,
Jezus, onze beminnaar,
Jezus, God van de vrede,
Jezus, bron van het leven,
Jezus, toonbeeld van de deugden,
Jezus, ijveraar voor de zielen,
Jezus, onze God,
Jezus, onze toevlucht,
Jezus, Vader van de armen,
Jezus, schat van de gelovigen,
Jezus, goede herder,
Jezus, waarachtig licht,
Jezus, eeuwige wijsheid,
Jezus, eindeloze goedheid,
Jezus, onze weg en ons leven,
Jezus, vreugde van de engelen,
Jezus, koning van de aartsvaders,
Jezus, meester van de apostelen,
Jezus, leraar van de evangelisten,
Jezus, sterkte van de martelaren,
Jezus, licht van de belijders,
Jezus, zuiverheid van de maagden,
Jezus, kroon van alle Heiligen,
Wees genadig, spaar ons, Jezus.
wees genadig, verhoor ons, Jezus.
Van alle kwaad, verlos ons, Jezus.
Van alle zonden, verlos ons Heer
Van uw toorn,
Van de listen van de duivel,
Van de geest van onkuisheid,
Van de eeuwige dood,
Van het verwaarlozen van uw inspraken
Door het geheim van uw Heilige menswording, verlos ons Heer
Door uw geboorte,
Door uw kindsheid,
Door uw goddelijk leven,
Door uw arbeid,
Door uw doodsstrijd en uw lijden,
Door uw kruis en verlatenheid,
Door uw uitputting,
Door uw dood en begrafenis,
Door uw verrijzenis,
Door uw Hemelvaart,
Door de instelling van het Heilig sacrament,
Door uw vreugden,
Door uw heerlijkheid,
Lam Gods, dat wegneemt de zonden der wereld, spaar ons, Jezus.
Lam Gods, dat wegneemt de zonden der wereld, verhoor ons, Jezus.
Lam Gods, dat wegneemt de zonden der wereld, ontferm U over ons.
Jezus, aanhoor ons.
Jezus verhoor ons.
Laat ons bidden:
Heer toon uw goedheid aan uw dienaars die de Heilige Naam van Jezus eren.
Laat ons in dit leven de vreugde smaken van die Naam en in het eeuwig vaderland voorgoed gelukkig zijn.
Door Christus, onze Heer. Amen.
1 opmerking:
Bijzonder knap heeft El Greco (oorspronkelijke naam: Domenikos Theotokopoulos, op Kreta geboren) op dit schilderij het IHS-symbool (voor I Jè S)(Ièsous) noch gesublimeerd door in de H (é) nog een kruis (alias T) te verwerken.
Een zeer bekend Acrostichon, staan er alle letters van het woord Ichthus (oudgrieks: Vis) in (met ou als vokal op semietische wijze niet geschreven)(niet gevocaliseerd):
I H(als gemodificeerde X alias Chi) T H (ou: niet gevocaliseerd) S
En in sterk contasr rechtsbeneden dan de orcus: de vernietiging van de teloorgegane zielen door het vraatzuchtig monster, hier gesymboliseerd door de vraatzuchtige muil van een reusachtige haai (klaarblijkelijk goed fekend door El Greco- aan de kust van de Middellandse Zee grootgeworden).
Carcharodon Carcharias is niets daartegen.
Een reactie posten