Extra ecclesiam nulla salus

De Ark van Noach staat hier symbool voor de Kerk

Extra ecclesiam nulla salus is een Latijnse uitspraak die in de theologie en de kerkgeschiedenis grote betekenis heeft. De uitspraak betekent letterlijk "buiten de kerk geen heil (redding of zaligheid)". Deze formulering werd voorbereid door Ignatius van Antiochië, Irenaeus en Clemens van Alexandrië, maar kreeg zijn expliciete formulering bij Cyprianus (De unitate ecclesiae, c. 6).

Deze uitspraak is ontstaan in een tijd (2e en 3e eeuw na Chr.) met een wereldbeeld waarin Kerk en wereld in uitgestrektheid nagenoeg schenen samen te vallen. Ieder mens werd toen geacht met de christelijke boodschap geconfronteerd te zijn. In de christelijke theologie werd deze uitspraak in die tijd dan ook strikt geïnterpreteerd. Tijdens het Concilie van Florence legde Paus Eugenius IV in 1442 dit geloofspunt als ex cathedra-uitspraak vast (dogma). "Niet alleen heidenen, maar ook Joden, ketters en schismatici" zijn volgens deze ex cathedra-uitspraak van dit Concilie en haar Pausen "uitgesloten van het heil en stevenen af op de verdoemenis, indien zij zich niet voor het einde van hun leven bekeren tot de ware Kerk van Christus (= de Katholieke Kerk)".